“Gelderland is de provincie die het meest te lijden heeft gehad in de Tweede Wereldoorlog. Er stond geen steen meer overeind.” zegt Cathy van het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek. Vandaag duik ik opnieuw de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in. Samen met Bert Eikelenboom van de Liberation Tour maak ik een tocht per jeep door de omgeving van Groesbeek.

De oorlog en de bevrijding van Nederland

Dag 88_058 Dag 88_072

Vanuit het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek vertrekken we per jeep door de omgeving. Bert vertelt ons verhalen uit de oorlog en laat ons geluidsfragmenten horen, terwijl we door het landschap rijden waar het allemaal gebeurd is.

Bij Groesbeek begon de bevrijding van Nederland. Het heuvelachtige, open gebied was een goed terrein om te landen. Onder leiding van generaal Gavin kwamen er 6500 parachutisten uit de lucht en de Duitsers waren voor deze overmacht zo bang, dat ze vluchtten naar het Reichswald dat hier vlakbij ligt. Op een bord staan foto’s van de parachutisten en ook van een Amerikaan die een Duitser gevangen neemt. De Duitser kijkt triest. Het is best raar om te beseffen dat het allemaal gewoon mensen zijn met emoties. En dat ze dan tot zoiets in staat zijn is onbegrijpelijk..

De bevrijding van Nederland

Dag 88_063

Een interpretatie en zeer beknopte uitleg van de loop van de oorlog, die ik te horen kreeg van een medewerkster van het Bevrijdingsmuseum:

Na de Eerste Wereldoorlog kregen de Duitsers door voornamelijk de Engelsen en de Fransen de schuld in de schoenen geschoven en er werden enorme sancties opgelegd. Daardoor raakte de Duitse economie in het slop en vele mensen raakten werkloos. Hitler beloofde de inwoners van Duitsland een mooie toekomst. Toen hij éénmaal aan de macht kwam, startte hij een oorlog om Engeland en Frankrijk terug te pakken. Er was eerst geen reden om aan te nemen dat hij Nederland ook zou aanvallen, maar uiteindelijk bleek dat voor hem een mooie basis te zijn om Engeland te veroveren en daarom viel hij Nederland binnen. De Nederlanders vochten drie dagen, maar met een klein legertje van 25.000 man maakten we geen schijn van kans en we gaven ons over. Het gewone leven ging daarna door. Sommige Nederlanders dachten dat het altijd zo zou blijven, dus we pasten ons aan en vervolgden ons leven onder het Duitse regime.

Duitsland verloor een paar oorlogen in west-Europa en besloot de aandacht te richten op de verovering van Rusland. Daar zaten namelijk graanvelden en olievelden en die kwamen goed van pas. Uit de veroverde gebieden in west-Europa, waaronder Nederland, haalde hij goederen en mensen om de oorlog in het oosten mee te versterken. Mensen werden dus ‘te werk gesteld’. Ze pakten hun koffer en gingen in dienst bij de Duitsers. Later werden ook Joden naar het oosten vervoerd, maar die dachten ook dat ze te werk gesteld werden en hadden er geen flauw idee van wat hen boven het hoofd hing.

Dag 88_085

Ondertussen hadden de Engelsen last van de Duitsers. Die voerden sinds het begin van de oorlog dagelijks raketaanvallen uit (vanuit onder andere Nederland) op Londen. Dat moest afgelopen zijn. Ze wilden terugvechten.
De Amerikanen hadden last van de bondgenoten van Duitsland; de Japanners. Die hadden namelijk hun vloot- en vliegbasis Pearl Harbor gebombardeerd.  Die vochten dus ook mee in het geallieerde leger. De Canadezen, officieel nog steeds onderdanen van het Verenigd Koninkrijk, vochten ook mee.

Samen bedachten ze de operatie Market Garden, waarbij ze vanaf de Belgische kust zouden oprukken, via Nederland naar Duitsland. Ze kwamen echter tijdens die bevrijdingsactie, in september 1944, niet verder dan Arnhem. Represailles van de Duitsers volgden en het voedseltransport naar het westen van Nederland werd onderbroken. In de winter die daarop volgde was het voedseltekort zo groot, dat er 200.000 mensen stierven. Het wordt dan ook niet voor niets de hongerwinter genoemd.

De Liberation Route

Dag 88_024

Langs de route die de geallieerden hebben afgelegd, zijn nu diverse ‘luisterstenen” te vinden. Er zijn nu 170 luisterplekken waar verhalen worden verteld over de mensen die de oorlog en de bevrijding hebben meegemaakt. Er komen er nog veel meer bij, dus dat worden er uiteindelijk 400 in Nederland. We luisteren in Beek (vlakbij Nijmegen) naar een passage uit het dagboek van een onderduikster.

Zichtbare herinneringen

“Kijk” zegt Bert “De boer die je daar ziet lopen, dat is boer Teunissen. Zijn zus werd geraakt door Duits vuur. Toen zijn vader de zus ging halen, werd die doodgeschoten. De zus leeft nog, maar hun moeder moest alleen verder met 7 kinderen.”

Dag 88_080

Generaal Gavin had met de bevrijding van het gebied al zijn doelen bereikt. In Groesbeek staat een gedenksteen waar nog steeds ieder jaar een herdenking plaatsvindt en de man geëerd wordt. Op de steen staat: Mission accomplished.

Met dank aan:
Peter Kruk, Liberation Route
Cathy McKell, Nationaal Bevrijdingsmuseum
Bert Eikelenboom, Liberation Route

Dag 88_119 Dag 88_035

Deze tour boeken?

Adres: Bert Eikelenboom, Generaal Gavinstraat 246, 6562 MP Groesbeek
Website: https://www.liberationtour.nl/

Verder lezen over de Tweede Wereldoorlog

Het Airborne museum in Oosterbeek
Airborne fietsroute rondom de Ginkelse heide
De Airborne wandeltocht in Oosterbeek
Bridge to Liberation experience in Arnhem
Het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten

Dit artikel werd geschreven op dag 88 van mijn fietstocht: 5000km fietsen door de Gelderse Streken.

EWR-banner
The following two tabs change content below.

Mirre

Mirre is journalist, videoproducent en drone piloot. Al fietsend door Nederland verzamelt ze verhalen en beeldmateriaal van toeristische activiteiten en bezienswaardigheden. Volg jij ons al op social media?

4 Reacties

Reageren